Żeby sąd mógł sprawę rozpoznać, najpierw ktoś musi wnieść pozew. Ten kto wnosi pozew do sądu to powód (druga strona to pozwany). Wiadomo: pozwy są bardzo różne: może być pozew o zapłatę, pozew o rozwód, a nawet pozew o ustalenie. Który sąd będzie właściwy do rozpoznania Twojej  sprawy?

Tak na początek : jest właściwość sądu rzeczowa i właściwość miejscowa.

Obecnie w pierwszej instancji orzekają sądy rejonowe i sądy okręgowe. To kiedy więc właściwy będzie sąd rejonowy, a kiedy okręgowy?

Zależy czego się od sądu domagasz. Jeśli chcesz, aby sąd zasądził kwotę wyższa niż 75.000 zł to powinieneś wnosić ten pozew do sądu okręgowego. Podobnie np. w sprawach o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi  dochodzone roszczenia majątkowe czy w sprawach o ochronę praw autorskich.

 

Czasem właściwy będzie tylko sąd rejonowy – w I instancji

 

Są jednak sprawy, gdzie niezależnie od wartości przedmiotu sporu i tak właściwy będzie sąd rejonowy.

Sąd rejonowy będzie właściwy np. wtedy, gdy chcesz aby sąd zasądził alimenty albo wnosisz o ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej.

Co do zasady w sprawach rodzinnych np. o ustalenie ojcostwa (zaprzeczenie ojcostwa) także będzie właściwy sąd rejonowy.

(dla zainteresowanych: przeczytaj art. 17 k.p.c)

 

No to który sąd będzie właściwy?

 

To ważne, aby ustalić który sąd będzie właściwy. Co prawda, jeśli przypadkiem wniesiesz pozew do sądu, który właściwy nie jest, to ten sąd niewłaściwy i tak przekaże pozew temu właściwemu, ale musisz liczyć się z tym, że to trochę potrwa. (sąd musi wtedy wydać postanowienie, doręczyć postanowienie, przekazać ten pozew, a trochę trwa)

I jeszcze taki drobiazg: sprawy o dział spadku czy też podział wspólnego majątku po rozwodzie rozpatrywane są w trochę innym trybie (nieprocesowym) więc niezależnie od tego, ile ten dzielony majątek  jest warty – i tak w pierwszej instancji orzekać będzie sąd rejonowy, ale to tak na marginesie, bo o takich sprawach będzie na blogu wiele wpisów.

 

No dobrze, ale sądów okręgowych i przede wszystkim rejonowych jest przecież bardzo dużo – który sąd będzie właściwy?

 

Otóż jest pewna zasada i całkiem sporo wyjątków 🙂

 

Co do zasady właściwy będzie więc sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania.

(tu uwaga: miejsce zamieszkania.Zamieszkania. Nie zameldowania)

 

Jeśli pozwanym ma być osoba prawna (np. spółka z o.o.) bierze się pod uwagę jej siedzibę.

 

To tak co do zasady. Bo czasem jest tak, iż można wytoczyć powództwo zgodnie z tą właśnie zasadą ogólną, ale można też zrobić inaczej (nazywa się to właściwością przemienną, ale to znowu tak na marginesie). Takich sytuacji jest dość sporo.

Przeczytasz o nich w art 31 i nast. k.p.c.

Najczęstsze sytuacje to w praktyce to:

• sprawy o alimenty – w takich sprawach można wytoczyć powództwo także według miejsca   zamieszkania osoby uprawnionej
• roszczenia z umów – powództwo o zawarcie umowy, ustalenie jej treści, zmianę umowy, ustalenie istnienia umowy, jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie,a także o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy można wytoczyć przed sąd miejsca jej wykonania
• sprawy ze stosunku najmu nieruchomości – przed sąd miejsca położenia nieruchomości

 

Zastanawiasz się który sąd będzie właściwy do rozpoznania Twojej sprawy?

Może tak być, iż jest więcej niż jeden sąd, do którego możesz wnieść swój pozew czy wniosek.

 

Właściwość wyłączna

 

Są też sytuacje, kiedy przepisy nie pozostawiają wyboru co do tego do którego sądu należy wnosić sprawę (kodeks określa to właściwością wyłączna)

 

I takich sytuacji jest też dość sporo.

A są to sprawy ważne i często w sądach spotykane.

Jest tak np. w sprawach spadkowych czy tez w sprawach o rozwód.

 

W praktyce najczęstsze sytuacje to :

• sprawy spadkowe : wytacza się je przed sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy (jeśli miejsca tego nie da się ustalić, to przed sąd gdzie znajduje się majątek spadkowy)
• sprawy ze stosunku małżeństwa (najczęściej o rozwód) – przed sąd w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeśli choć jedno z nich jeszcze w tym okręgu ma miejsce zamieszkania (jeśli wg tej podstawy się nie da ustalić właściwości – to przed sąd miejsca zamieszkania pozwanego. A jeśli i ta podstawa zawiedzie – to ostatecznie przed sąd w okręgu którego mieszka powód
• i w końcu nieruchomości : sprawy o własność lub inne prawa rzeczowe (też posiadanie nieruchomości) – przed sąd miejsca położenie tej nieruchomości

 

Zależy Ci na szybkim rozpoznaniu twojej sprawy?

Nie lekceważ takich kwestii jak właściwość sądu.

 

Ok, o właściwości sądu to na razie tyle.

Pozostaje jeszcze pytanie czy w ogóle sąd w Polsce będzie właściwy do rozpatrzenia sprawy.

To całkiem częsta wątpliwość i w niektórych przypadkach odpowiedź będzie brzmiała : nie

Ale to już temat na zupełnie inny wpis.