Rozumiem, że dla wielu osób sprawa w sądzie to trudne doświadczenie. Jedna sprawa może być już trudnym doświadczeniem, a co dopiero kilka spraw. Czasem jednak niestety nie da się inaczej.

Przed wniesieniem sprawy o zachowek zazwyczaj ma miejsce sprawa o stwierdzenie nabycia spadku.

Pozostaje pytanie, czy zawsze musi być sprawa o stwierdzenie nabycia spadku – tu odpowiedź wcale nie jest taka oczywista.

 

Czasem spotykam się z wątpliwością, czy nie można by było już w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku domagać się zachowku.

I odpowiedź jest tu krótka – tak się niestety nie da.

 

Sprawa o stwierdzenie nabycia spadku

 

Zazwyczaj najpierw ma miejsce sprawa o stwierdzenie nabycia spadku. Tu pewnie znowu pojawi się pytanie, czy przed sprawą o zachowek zawsze musi mieć miejsce sprawa o stwierdzenie nabycia spadku.

To temat na inny wpis, ale najczęściej tak jest, iż przed sprawą o zapłacenie zachowku jest przeprowadzana sprawa o stwierdzenie  nabycia spadku.

Tu pewnie pojawi się pytanie, czy “najczęściej” oznacza “zawsze”?

Może też tak być, iż spadkodawca nie pozostawił żadnego majątku, gdyż za życia cały majątek “przepisał”  na inną osobę/ inne osoby, może nawet niespokrewnione.

W sprawie o stwierdzenie nabycia spadku sąd stwierdza kto i na jakiej podstawie dziedziczy po danym spadkodawcy.

Sprawy o stwierdzenie nabycia spadku rozpatrywane są przez sądy rejonowe.

Sąd w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku nie może  zasądzić żadnej kwoty z tytułu zachowku.

 

Dział spadku a zachowek

 

No dobrze – to załóżmy, iż sprawę o stwierdzenie nabycia spadku mamy już za sobą. Wiemy kto jest spadkobiercą i w jakiej części.

Czy więc może być tak, iż sprawa o zachowek i o dział spadku będzie rozpatrywana w jednym postępowaniu?

I znowu: niestety tak nie może być.

Sprawy o zachowek i dział spadku rozpatrywane są w różnych trybach, a często też przez różne sądy.

Sprawy o dział spadku rozpatrują zawsze w I instancji sądy rejonowe, a w sprawach o zachowek to zależy od wartości przedmiotu sporu.

Inaczej też wygląda kwestia opłat- w sprawach o zachowek wysokość opłaty zależy od wysokości kwoty, jakiej domagasz się od pozwanego; w sprawach o dział spadku ta opłata jest stała i nie zależy od wartości majątku, który będzie dzielony między spadkobierców.

Tak więc: spraw o zachowek i spraw o dział spadku nie można połączyć w ramach jednego postępowania.

 

Sprawy o dział spadku i o zachowek – w praktyce

 

Całkiem często mam do czynienia z takimi sytuacjami:

Weźmy typowy przykład: rodzina – rodzice i dwoje dzieci: syn i córka. W skład wspólnego majątku rodziców wchodzi m.in. dom.

Najpierw umiera ojciec, który nie pozostawił testamentu, skutkiem czego ma miejsce dziedziczenie ustawowe.

Następnie umiera matka – ale napisała testament, w którym jako jedynego spadkobiercę wskazała córkę, jednocześnie nie wydziedziczając syna, ani też nie robiąc na jego rzecz żadnych zapisów.

Skutkiem dziedziczenia ustawowego po ojcu dzieci staną się współwłaścicielami nieruchomości.

Z uwagi na testament napisany przez matkę powstanie kwestia dochodzenia zachowku przez syna, który nie został uwzględniony w testamencie.

I tu właśnie w praktyce wyraźnie widać to, o czym wspomniałam wcześniej. W takiej sytuacji trzeba będzie wnieść dwie osobne sprawy – możliwe, iż do dwóch różnych sądów.

 

Pamiętaj tylko o jednej dość istotnej kwestii:

Sprawa o zachowek ulega przedawnieniu – co oznacza, iż jeśli to Ty jesteś uprawniony do zachowku i chcesz faktycznie tego zachowku dochodzić w sądzie:

pozew musi być wniesiony do sądu przed upływem terminu przedawnienia.

 

Od kilku miesięcy inaczej też jest określona w przepisach właściwość sądu – w sprawach o zapłatę czyli właśnie takich sprawach, jak ta o zachowek.

Zgodnie z obecnymi przepisami: sąd okręgowy (jako sąd I instancji) będzie właściwy jeśli domagasz się kwoty wyższej niż 100 tys. zł.

 

To oczywiście jedna z możliwych sytuacji. Podobnych sytuacji w praktyce może być bardzo wiele. I często nawet pozornie drobne szczegóły mogą mieć spore znaczenie.

Wspomniałam już kiedyś, że każda sprawa jest inna?

A może jest inne rozwiązanie?

Ale jest też dobra wiadomość: może uda Wam się dojść do porozumienia?

W takie sprawy najczęściej zaangażowane są osoby z najbliższej rodziny (bardzo często jest to rodzeństwo).

Może warto spróbować najpierw porozmawiać? I może wnoszenie sprawy (spraw) do sądu nie będzie potrzebne?

Podpowiem: “magiczne” słowo brzmi: ugoda.

Tak, w jej skonstruowaniu może pomóc mediator. Wiem, nie zawsze się da. Wiem, czasem ktoś kieruje się emocjami, a nie rozsądkiem. Ale i tak zachęcam do porozmawiania.

Jeśli się nie uda: pomogę w sformułowaniu pozwu do sądu.

 

Masz pytania? Napisz w komentarzach.

Potrzebujesz pomocy w sprawie spadkowej? Wyślij do mnie wiadomość.

 

Image by <a href=”https://www.freepik.com/free-photo/top-view-career-guidance-items-judges_27641820.htm#query=law&position=7&from_view=search&track=sph”>Freepik</a>