Tak jest najczęściej : czyli najpierw rozwód, a potem podział majątku. Podział majątku to najczęściej osobna sprawa po rozwodzie.
Może się zastanawiasz, czy może być inaczej? Chyba już się domyślasz, że może być, prawda? O tym tez będę opowiadać w tym artykule.
Doświadczenie pokazuje, iż podział majątku często następuje wiele lat po formalnym zakończeniu małżeństwa.
W takiej sytuacji konieczne będzie ustalenie i wykazanie wielu okoliczności – zaczynając od tego, co w ogóle wchodziło w ten wspólny majątek.
Stan i wartość majątku
Jeśli podział majątku następuje np. 8 czy 10 lat po rozwodzie, oczywistym jest, iż wartość nieruchomości może ulec zmianom.
Dlatego też powstaje konieczność odpowiedzi na pytanie- stan i wartość nieruchomości z jakiej daty będą brane pod uwagę przez biegłego przy dokonywaniu wyceny nieruchomości?
Sąd Najwyższy dokładnie wyjaśnił tę kwestię:
Podział majątku wspólnego następuje przy uwzględnieniu jego wartości z dnia dokonywania podziału, ale według stanu istniejącego w chwili ustania wspólności majątkowej.
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2015 r.)
I ma to sens. Przez tych kilka lat strona, która faktycznie mieszka w tym domu często dokonuje nakładów zwiększających wartość tego domu. W takiej sytuacji taka osoba byłaby stratna przy przyjęciu innych dat ustalania stanu i wartości nieruchomości. Może też tak być, iż w nieruchomości nikt nie mieszka i traci ona na wartości. Tak jak mówiłam : sytuacje życiowe są bardzo różne, ale zasady wyceny nieruchomości zostały określone w orzecznictwie.
Jaki sąd będzie właściwy do rozpoznania sprawy?
Może być tak, iż byli małżonkowie dojdą do porozumienia – wtedy nie będzie potrzeby wnoszenia wniosku o przeprowadzenie podziału majątku.
Jeśli jednak porozumienie okaże się być zbyt trudne do osiągnięcia, taki wniosek trzeba będzie w sądzie złożyć.
Powstaje zatem pytanie: który sąd będzie właściwy?
Zgodnie z treścią przepisu:
„W sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami właściwy jest sąd miejsca położenia majątku, a jeżeli wspólność ustała przez śmierć jednego z małżonków – sąd spadku.”
A co, jeśli składniki tego majątku znajdują się w zupełnie różnych miejscowościach? (i tym samym pod właściwością różnych sądów rejonowych)
Wnioskodawcy służy wybór właściwego sądu rejonowego, jeśli majątek wspólny małżonków znajduje się w okręgu kilku sądów rejonowych (art. 43 § 1 w zw. z art. 13 § 2).
To się zdarza całkiem często – iż małżonkowie mieli majątek położony w różnych miejscowościach czy nawet różnych częściach kraju.
Może być tak, iż małżonkowie mieszkali w Krakowie, ale mieli też wspólne mieszkanie w Gdańsku.
Często tak jest, iż po rozwodzie przynajmniej jeden z byłych małżonków wyprowadza się i zaczyna „nowe życie” – często w zupełnie innej części kraju.
Tak więc może mieć z tego względu znaczenie, kto pierwszy złoży wniosek do sądu. Ten kto składa wniosek, decyduje też do którego sądu wniosek będzie złożony.
Może być też tak, iż małżonkowie posiadali swój majątek wspólny np. w Olsztynie, a potem oboje przeprowadzili się do Krakowa. Niestety nie doszli do porozumienia, ale każdy z nich wolałby mieć sprawę w sądzie wg aktualnego miejsca zamieszkania.
Czy coś da się zrobić w takiej sytuacji?
Możliwe, że tak. Jeśli masz podobną sytuację – zobacz co stanowi art. 683 k.p.c.
Nie zawsze też w skład tego majątku wchodzi nieruchomość, czasami są to tylko ruchomości (na marginesie nie jest wykluczone, iż mogą wartość nawet większą niż np. mieszkanie). W takiej sytuacji o właściwości sądu decyduje miejsce, w którym te rzeczy znajdują się w chwili wnoszenia do sądu wniosku. Późniejsza zmiana miejsca ich położenia pozostaje już bez wpływu na właściwość sądu.
Czy koniecznie musimy wnosić sprawę do sądu?
Jeśli tylko uda wam się porozumieć, bardzo możliwe że uda się sprawy w sądzie uniknąć.
Jest możliwość, aby tego sądu uniknąć.
Jeśli w skład majątku, który ma być podzielony wchodzi nieruchomość – umowa taka musi mieć formę aktu notarialnego.
Zastanówcie się nad takim rozwiązaniem. Zaletą takiego rozwiązania jest bez wątpienia spora oszczędność czasu – sprawy o podział majątku w sądzie zazwyczaj trwają niestety dość długo.
Koszty będą co prawda trochę wyższe – ale czas, który oszczędzicie jest przecież bezcenny, prawda?
Jeśli jednak sądu nie da się uniknąć…
Kto może złożyć wniosek o podział majątku?
Oczywiście każdy z byłych małżonków.
Ale czy tylko?
Cóż, sam sposób zadanie tego pytania już sugeruje, że nie tylko.
Zdarza się, iż taki wniosek o podział majątku składa inna osoba.
Może być to np. spadkobierca jednego z małżonków – gdy małżeństwo ustało przez śmierć jednego z małżonków.
W określonych sytuacjach taki wniosek może złożyć też wierzyciel albo współwłaściciel jeśli współwłasność obejmowała składniki majątku wspólnego.
A czy oprócz byłych małżonków ktoś jeszcze może być uczestnikiem postępowania?
Jak już wspominałam, sprawy o podział majątku rozpoznawane są w tzw. trybie nieprocesowym.
Jest więc tak, iż mogą być uczestnikami w takiej sprawie inne osoby niż tylko (byli) małżonkowie.
Tu odsyłam do art. 510 k.p.c.
Zobacz, co w tej kwestii stanowi orzecznictwo:
Wierzyciel jednego z małżonków może być uczestnikiem postępowania w sprawie o podział ich majątku wspólnego.
(Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 1995, sygn. akt III CZP 34/95)
Uchwała sprzed wielu lat, ale wciąż zachowuje swoją aktualność.
Ok, wierzyciel to jeszcze zrozumiałe.
A co byś powiedział, gdybym napisała, że uczestnikiem może być też konkubent jednego z małżonków?
Cóż, nie zdarza się to często, ale orzecznictwo nie wyklucza takiej możliwości.
Dobrze, wiemy kto może napisać wniosek. To teraz pewnie chciałbyś wiedzieć jak to zrobić? Napiszę o tym w kolejnej części artykułu.
Napiszę też o tym, czy można podzielić majątek przed rozwodem i dlaczego nie warto zwlekać z przeprowadzeniem takiej sprawy jeśli już ten rozwód miał miejsce.
foto: Image by <a href=”https://www.freepik.com/free-photo/close-up-couple-divorcing_8145531.htm#query=divorce&position=1&from_view=search&track=sph”>Freepik</a>
