Dowód z zeznań świadka jest ważnym dowodem w wielu sprawach cywilnych, zwłaszcza rodzinnych.

 

Aby w ogóle świadek został przez sąd przesłuchany, najpierw ktoś (czyli strona) musi złożyć odpowiedni wniosek dowodowy.

Wniosek taki musi być odpowiednio sformułowany. To ważna zwłaszcza po ostatniej nowelizacji przepisów.

 

W niektórych postępowaniach – np. gospodarczym zasadą są dowody z dokumentów (świadkowie “występują” tylko pomocniczo). Inaczej jest np. w sprawach rodzinnych, gdzie dowód z zeznań świadków jest bardzo istotny.

 

Jest jednak zasadą, iż to strona musi złożyć wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka.

 

Zgodnie z treścią przepisu:

 

We wniosku o przeprowadzenie dowodu strona jest obowiązana oznaczyć dowód w sposób umożliwiający przeprowadzenie go oraz wyszczególnić fakty, które mają zostać wykazane tym dowodem.

 

czyli trzeba podać imię, nazwisko, adres na który sąd tego świadka wezwie oraz dokładnie oznaczyć okoliczności, które mają być przedmiotem tych zeznań.

 

Czy świadek może odmówić składania zeznań?

 

Zacznijmy od tego, iż pytania mogą zadawać :

sąd – to oczywiste, pełnomocnicy stron, a także same strony.

Sąd to nie tylko sędzia. W niektórych sprawach występują także ławnicy. I także ławnicy mogą zadawać pytania,

 

Co do zasady świadek musi zeznawać.

jednakże…

 

jak stanowi przepis:

 

Nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, z wyjątkiem małżonków stron, ich wstępnych, zstępnych i rodzeństwa oraz powinowatych w tej samej linii lub stopniu, jak również osób pozostających ze stronami w stosunku przysposobienia. Prawo odmowy zeznań trwa po ustaniu małżeństwa lub rozwiązaniu stosunku przysposobienia. Jednakże odmowa zeznań nie jest dopuszczalna w sprawach o prawa stanu, z wyjątkiem spraw o rozwód.

 

I dalej:

 

Świadek może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytanie, jeżeli zeznanie mogłoby narazić jego lub jego bliskich, wymienionych w paragrafie poprzedzającym, na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową albo jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej. Duchowny może odmówić zeznań co do faktów powierzonych mu na spowiedzi.

I w sumie rzecz najważniejsza.

tak, świadek musi odpowiadać na pytania zgodnie z prawdą.

 

W pewnych postępowaniach – np. o rozwód, mogą być określone “odrębności” . Np. może być określony minimalny wiek osoby zeznającej w charakterze świadka.

 

Czy można przesłuchać świadka w innym miejscu niż sala sądowa?

tak. W wyjątkowych sytuacjach to jest możliwe.

 

Zobacz, co stanowi przepis:

Przesłuchanie osób dotkniętych chorobą lub kalectwem odbywa się w miejscu, gdzie przebywają, jeżeli nie mogą go opuścić.

 

Co gdy świadek nie stawi się na rozprawie?

 

Na początek : zupełnie nowy przepis o świadkach:

 

Strona, która wnosiła o wezwanie na rozprawę świadka, biegłego lub innej osoby, powinna dołożyć starań, by osoba ta stawiła się w wyznaczonym czasie i miejscu, w szczególności zawiadomić ją o obowiązku, czasie i miejscu stawiennictwa.

 

No dobrze, ale co gdy jednak doszło już do braku obecności świadka na rozprawie?

Otóż:

Za nieusprawiedliwione niestawiennictwo sąd skaże świadka na grzywnę, po czym wezwie go powtórnie, a w razie ponownego niestawiennictwa skaże go na ponowną grzywnę i może zarządzić jego przymusowe sprowadzenie.

 

Nie brzmi to najlepiej, prawda?

Na szczęście jest tu jakieś rozwiązanie:

 

Świadek w ciągu tygodnia od dnia doręczenia mu postanowienia skazującego go na grzywnę lub na pierwszym posiedzeniu, na które zostanie wezwany, może usprawiedliwić swe niestawiennictwo. W przypadku usprawiedliwienia niestawiennictwa sąd zwolni świadka od grzywny i przymusowego sprowadzenia.

 

Zeznania na piśmie. Zupełna nowość w ustawie

 

Do tej pory nie było przepisów, które przewidywałyby taką możliwość.

Ale… od 7. listopada jest już taki przepis.

 

Zobacz jak dokładnie brzmi przepis:

 

Świadek składa zeznanie na piśmie, jeżeli sąd tak postanowi. W takim przypadku świadek składa przyrzeczenie przez podpisanie tekstu przyrzeczenia. Świadek jest obowiązany złożyć tekst zeznania w sądzie w terminie wyznaczonym przez sąd.

 

Nie wiem, jak będą wyglądać te zeznania na piśmie i czy będzie to często stosowany przepis.

Oczywiście wszystko ma dobre i słabe strony – dlatego wrócę do tematu za kilka miesięcy, kiesy powinna być już jakaś ukształtowana praktyka.

 

Gdy prowadzę sprawę jako pełnomocnik, powtarzam zazwyczaj :

Nie chodzi o to, aby tych świadków było wielu.

Chodzi o to, aby były to osoby, które faktycznie mają wiedzę na dany temat.

Zastanów się więc zanim złożysz taki wniosek dowodowy.

 

Poza tym : nowe przepisy kpc wprowadzają zupełnie nowe rozwiązania jeśli chodzi o przebieg rozprawy.

W tym także zupełna nowość w postaci tzw. “planu rozprawy”.

Oczywiście – ma to duże znaczenie dla przebiegu postępowania dowodowego.

 

Masz pytania? Zapytaj!

 

A jeśli masz akurat chwilę, zajrzyj na mój blog dotyczący tematyki prawa rodzinnego.